IndustriALL Küresel Sendika, IndustriAll Avrupa Sendikası, FES Derneği(Friedrich-Ebert-Stiftung) ve IG METALL tarafından 5-6 Eylül 2022 tarihlerinde ilki gerçekleştirilen “Küresel Tedarik Zincirlerinde Temel İşçi Hakları ve Sendikal Haklar konferansının ikinci bölümü 12-13 Eylül 2023 tarihlerinde İstanbul Point Taksim Hotel’de gerçekleştirildi. Konferansa Sendikamız Öz İplik İş adına Genel Sekreter Yardımcımız Bünyamin Bayır, Uluslararası İlişkiler Sekreterimiz Fulya Pınar Özcan ve Uluslararası İlişkiler Birimimizi temsilen Yusuf Ceyhan katıldı.
Konferansın açılış konuşmaları IndustriALL Küresel Sendika Genel Sekreter Yardımcısı Kemal Özkan, IndustriAll Avrupa Sendikası Genel Sekreter Yardımcısı Judith Kirton-Darling ve Friedrich-Ebert-Stiftung Derneği Türkiye Ofisi Başkanı Henrik Meyer tarafından yapıldı.
Konferans IndustriALL Küresel Sendika Genel Sekreter Yardımcısı Kemal Özkan’ın 12 Eylül askeri darbesinin Türkiye’de İnsan Hakları ve İşçi Haklarının ihlal edildiğinden yola çıkarak günümüze kadar gelen insan hakları ihlallerine değinerek günümüzde tedarik zincirinin dünya genelinde sorunlarına değindi.
FES Derneği Türkiye Ofisi Başkanı Henrik Meyer ise yaptığı konuşmada Almanya ve Türkiye’nin ticari ilişkilerine değinerek Alman Tedarik Zinciri Durum Tespiti Yasasının önemine değindi. Almanya için Türkiye’nin en büyük ikinci ticaret ortağı olduğunu, ihracat listesinde 18. Sırada yer aldığını dolayısıyla bu ilişkilerin çok kapsamlı olduğunu ve yeni dünya düzeninde Türkiye’nin çok önemli bir konuma geldiğini kaydetti.
Toplantının birinci oturumda 1 Ocak 2023 tarihinde ilk aşamada 3000 çalışanı bulunan firmalarda uygulanan Alman Tedarik Zinciri Durum Tespiti Yasasına dair ilk deneyimleri aktarmak üzere Almanya Federal Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığından Unite CSR Başkanı Ulrike Geith bir sunum yaptı. Geith, konuşmasında Alman Tedarik Zinciri Yasasının 1 Ocak 2024 itibarıyla 1000 çalışanın olduğu şirketlerde geçerli olacağını ancak geride bıraktığımız 9 aylık sürecin yasanın uygulamalarını değerlendirmek için henüz yeterli bir süre olmadığını, bundan sonraki süreçte sendikalarla işbirliği yapılmasının bir ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Almanya’nın bu yasa ile yeni bir alan yarattığını ve yasanın denetleme mekanizması olan BAFA’nın (Federal Ekonomik İşler ve İhracat Kontrolü Ofisi) insan ve çevre hak ihlallerinin uygulamalarını izlemeye devam edeceğini hem risk analizi hem de şikayet mekanizmalarını değerlendirerek önümüzdeki döneme ışık tutacağını ifade etti.
Oturumun devamında Tedarik Zincirinde Durum Tespitinin Türkiye İşçileri ve Sendikaları için neden önemli olduğuna dair Özyeğin Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Alpkan Birelma sunum yaptı. Birelma Türkiye’de sendikalaşma yapısının ve güncel verilerine ilişkin bilgiler verdi.
Toplantının ikinci oturumunda Tedarik Zinciri Durum Tespiti Mevzuatı kapsamında Türkiye İşçi Sendikaları Perspektifine dair panel tartışması gerçekleştirildi. Panele; Demir, Çelik, Metal ve Metalik Ürünler İşçileri Sendikası (Özçelik-İş) Genel Sekreteri Ahmet Çolak, Birleşik Metal İşçileri Sendikası (Birleşik Metal-İş) Genel Başkanı Adnan Serdaroğlu, Türkiye Petrol, Kimya ve Lastik Sanayi İşçileri Sendikası
(Lastik-İş) Eğitim ve TİS Daire Müdürü Üzeyir Ataman, Türkiye Çimento, Cam ve Toprak Sanayi İşçileri Sendikası (Kristal-İş) Genel Başkanı Bilal Çetintaş ve Türkiye Petrol, Kimya ve Lastik İşçileri Sendikası (Petrol-İş) Dış İlişkiler Uzmanı Rıza Köse katıldı. Panelde Türkiye’de konfederasyon ve işçi sendikalarının Alman Tedarik Zinciri Durum Tespiti Yasasına ilişkin yaklaşımlarına dair tartışmalar yürütüldü ardından panel moderatörü IndustriALL Küresel Sendika Genel Sekreter Yardımcısı Kemal Özkan oturumun sonunda sendikaların önemine değinerek sendikaların birer paydaş değil hak sahibi olduğunun altını çizdi.
İkinci oturumun devamında Şikâyet Mekanizmaları, Uyuşmazlıkların Çözümü ve Çözüm Yolları üzerine IndustriAll Avrupa Sendikası Genel Sekreter Yardımcısı Judith Kirton-Darling moderasyonunda bir panel tartışması gerçekleştirildi.
IndustriALL Küresel Sendika Genel Sekreter Yardımcısı Kemal Özkan yaptığı konuşmada, uyuşmazlıkların çözümü noktasında uluslararası sözleşmelere değindi ve burada 6 temel ana noktaya referans verdiklerinden bahsetti. Alman Tedarik Zinciri Durum Tespiti Yasasının henüz idari boyutunun temel alındığının ve Almanya’da BAFA’nın nasıl hukuki bir süreci olacağı konusundan birlikte çalışmanın önemine vurgu yaptı. Ardından DEinternational Servis Hizmetleri, IG Metall ve Audi AG’den temsilcilerin konuşmalarıyla panel tartışması tamamlandı.
Toplantının ikinci gününde, Tedarik Zinciri Durum Tespitinde Risk Analizi ve AB Kurumsal Sürdürülebilirlik Durum Tespiti Direktifi üzerine tartışmalar yürütüldü. Bu kapsamda başta ayrımcılık (toplumsal cinsiyet eşitliği), çocuk işçiliği, işçi sağlığı ve güvenliği gibi temel haklar ve özgürlüklerin önemine vurgu yapıldı. Risk analizi yapılırken insana yakışır işlere yönelik hak ihlallerinin önlenmesi için her ülkede durumların farklılıklardan dolayı şirketlerde sürekli olarak risk analizlerinin yapılması gerektiğinin altı çizildi.
Tartışmaların son bölümünde ise Alman Tedarik Zinciri Durum Tespiti Yasasının kapsamı ve uygulama alanı, risk analizi, örgütlenme çalışmaları gibi konularda Almanya ve Türkiye sendika temsilcileri ile bir çalıştay ortamında tartışmalar yürütülerek konferans tamamlandı.